2003/59/EC sayılı Avrupa Birliği Yönergesi`ne göre ticari amaçlı eşya taşımacılığı yapan profesyonel sürücülerin mesleki bilgilerini yenilemek üzere periodik olarak zorunlu eğitime tabii tutulması gerekmektedir.
Söz konusu zorunlu periodik eğitime iştirak etmeyen sürücülerin ise bu eksiklerini giderene değin meslekten men edilmeleri öngörülmektedir.
Dolayısıyla sektör ve ilgili makamların, sözkonusu eğitimlerin etkin olarak organize edilmesini sağlamaları ve fiilen görev yapmakta olan sürücülerin bu eğitimlere kolay olarak erişmesine yardımcı olacak tedbirleri almaları büyük önem taşımaktadır.
Bu konudan endişe duyan IRU, bir süredir Avrupa Birliği genelinde yapılmakta olan hazırlık çalışmalarını muhtelif uluslararası paydaşlarla değerlendirerek gelecekte karşılaşılabilecek sorunları tespit etmeye ve önlemeye çalışmaktadır.
Nitekim yapılan bu çalışmalar neticesinde; Avrupa Birliği`nde yakın gelecekte aşağıdaki sebeplerle aktif profesyonel sürücü bulmakta sıkıntı yaşanabileceği anlaşılmaktadır:
- Taşıma şirketleri, kadrolu sürücülerini operasyonel nedenlerle yenileme eğitimlerine göndermeyi sürekli ertelemektedirler. Bu durum, sektörde bir `son dakika` krizinin yaklaşmakta olduğunu göstermektedir.
- Yenileme eğitim zamanı gelmiş olan, başka deyişle aktif görev için uygunluk vasfını kaybetmekte olan sürücülerin oranı toplam sürücü havuzu içerisinde sürekli yükselen bir eğilim taşımaktadır.
- Avrupa`da halen yaşanmakta olan ekonomik krizin sona ermesi halinde yaşanabilecek bir ekonomik faaliyet artışında taşımacılığa olan talep doğrudan artacağından, yeni sürücü istihdamı artacak ancak istihdam edilebilir sürücü havuzu artan talebi karşılayamayacaktır.
İşte bu nedenler, Avrupa`da yaklaşmakta olan bir profesyonel sürücü kıtlığını bertaraf etmek için Avrupa sathında periodik sürücü mesleki eğitimlerinin hızla uyumlandırılması ve eğitim kapasitesinin arttırılmasını gerektirmektedir.
Buna göre IRU Academy, Avrupa Komisyonu`nun da desteğini alarak, Fransa, İspanya ve Polonya`da `Kamyon Şoförlerinin Mesleki Yeterlilik Periodik Eğitimi için Eğitici Eğitimi` konulu özel maksatlı bazı çalışma ve projeler yürütmektedir. Ulusal paydaşlarla yürütülen bu çalışmalar sayesinde Avrupa`da `C` sınıfı ehliyet hamili profesyonel sürücülerin periodik eğitimlerini vermeye ehil sürücü eğitmenleri yaratmak için eğitici eğitimi standartları oluşturulmaktadır.
Sözkonusu standartlara göre teknik, metodolojik ve pedagojik unsurlar özel olarak önem taşımaktadır.
Eğitim müfredatına giren başlıca konular şunlardır: AB mevzuatı, eko-sürüş teknikleri, sağlık, sürüş emniyeti, ilk yardım, araç bakımı, araç simülatörlerini etkin kullanma becerileri, yetişkin eğitiminde iyi örnekler.
Bu müfredatı başarıyla tamamlayan eğitici adayları; yerel/ulusal ihtiyaçlara uyumlu olarak periodik sürücü eğitim programları geliştirmek için gerekli bilgi ve becerilere kavuşmuş olmaktadır.
Nitekim Fransa, İspanya ve Polonya`daki IRU Academy Kamyon Şoförlerinin Mesleki Yeterlilik Periodik Eğitimi için Eğitici Eğitimi programlarını tamamlayan tüm eğitmenlere, Avrupa Komisyonu`nun da tanıdığı özel bir Eğitici Eğitmeni Sertifikası verilmektedir.
Yukarıdaki meseleyi sizlerle iki nedenle paylaşmak istedim:
Birincisi, bilgilendirme amaçlıdır: Avrupa Birliği`nde aktif görev yapan profesyonel kamyon sürücülerinin zorunlu periodik eğitim alması gerekmektedir. Ancak bu konuda eğitim veren ve alan tarafında ve üstelik bizzat taşıma operatörlerinin kendilerinden kaynaklanan sürekli bir ihmal mevcut olup yakında Avrupa`da istihdam edilebilir profesyonel kamyon sürücüsü kıtlığı başgöstermesi muhtemeldir.
İkincisi ise, Türkiye ile kıyaslama yapmayı amaçlamaktadır: Türkiye`de profesyonel sürücü mesleki yeterlilik sertifikası, alınacak temel eğitimi takiben düzenlenen bir sınavda başarılı olan adaylara 5 yıl süre ile geçerli olmak üzere verilmekte ve belgenin her 5 yılda bir ilgilinin başvurusuyla yenilenmesi öngörülmektedir.
Ancak bu yenilemenin, Avrupa Birliği`nde yukarıdaki Yönerge ile öngörülen özel bir yenileme eğitimine tabii olup olmayacağı konusu düzenlenmemiştir.
Meslek ve teknolojideki yeniliklerin böyle bir yenileme eğitimi ile sürücülere aktarılması esasen önemli ve gereklidir. Eğer öyle ise, Türkiye`de de Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığımızın bu konuda bir eylem planı oluşturması faydalı olacaktır.
İzlenecek yol Avrupa Birliği ile paralel olacak ise, bu defa Avrupa Birliği`nin yukarıda ifade edilen iyi veya kötü deneyimlerinden istifade edilmesi düşünülmelidir.
Bizler, elbette profesyonel sürücülerin boş yere eğitime tabi tutulmasını istemeyiz. Ancak doğru, yerinde ve vaktinde planlanmış ve sunulmuş eğitimler ile, profesyonel sürücülük mesleğinin hem operasyonel verimliliği hem de sosyal imajının artacağından da şüphe edilmemelidir.
Bilvesile önümüzdeki Kurban Bayramı ve onu takiben Cumhuriyet Bayramı`nızı en içten duygularla tebrik eder, sevdiklerinizle beraber uzun ve sağlıklı bir ömür boyunca nice bayramlar geçirmenizi dilerim.
Haydar Özkan/Taşıma Dünyası