Karamsarlık, ticari hayatta uzak durulması gereken bir olgudur. Ancak, tedbirsizliğin ve hesapsızlığın bedeli karamsarlıktan çok daha ağırdır. Girişim ruhumuzu hiç kaybetmeyelim, ama dereyi görmeden de paçalarımızı sıvamayalım.
Oldum olası, nakliye şirketlerinin garajlarında sıra sıra dizilmiş TIR kamyonlarını gördükçe içim cız eder. Bir çeşit çığlık gibi görünürler. İşletmenin iş kaybının veya yanlış yatırım kararlarının göstergesi gibidirler. Arsa, fabrika tesisleri veya hizmet binaları da yanlış bir yatırım kararı ile satın alınabilir. Ancak, bu yanlış kararlar sonucu alınan taşınmazlar, hiçbir zaman durduğu yerde model kaybı nedeniyle değerini yitiren taşıt araçlarına benzemez. Her zaman satın alındığı fiyattan veya daha yüksek bir fiyattan satılabilir. İşin kötüsü fabrikanızda bir freze makinesini üç yıl hiç kullanmadan tutup daha sonra üretim sürecine dahil edebilirsiniz. Bunun için üç yıl boyunca hiçbir vergi veya harç yatırmanıza gerek yoktur. TIR kamyonu ise durduğu yerde motorlu taşıt vergisinin, zorunlu trafik sigortasının, yeşil sigortanın muhatabı olur ve şirketten para emmeye devam eder.
Oysa bilişim çağında yaşıyoruz. İnsan beyninin bir saatte çözüme kavuşturduğu karmaşık sorunları bilgisayarlar birkaç saniyede çözer hale geldi. Kurumsal kaynak planlama yazılımları, depo yönetim sistemleri, nakliye yönetim sistemleri, ileri planlama sistemleri, sipariş sistemleri, veri tabanı yönetimi, uydu araç takibi sistemleri, elektronik veri değişimi, POS takip sistemleri, operasyonel programlar, nakliye şirketlerinin hizmetine sunulmuş ve pazarda alıcı bekliyor. Bilişim dünyasına açılarak, mevcut filomuzla da büyümeyi ya da ayakta kalmayı becerebiliriz.
Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı da UBAK İzin Belgesi Dağıtım Esasları'nı belirlerken verimliliği ödüllendirmiştir. Bu esaslara göre, seferin uzaklığına göre puanlanan toplam sefer sayısı puanı işletmenin toplam taşıt sayısına bölünerek bulunan verimlilik değerlerinden en yüksek olanı 50 puan olarak kabul edilmekte ve tüm taşımacıların puanı buna göre düzeltilerek sıralanmaktadır. Bir başka anlatımla, bakanlık da az taşıtla çok iş yapmayı özendirmektedir.
Denilebilir ki, "yük varken taşıt olmaması da bir handikap, müşteri kaybı olmasın diye belli oranda taşıtı el altında tutmak zorunda değil miyiz?" Bu tür nadir durumlarda forwarder şirketleri, acenteler ya da diğer meslektaş şirketler ile işbirliği yapılabilir. Rekabetçi hiçbir işletme, ticari rakipleri ile işbirliğinden çekinmemelidir.
Dünyada etkileri bir türlü geçmeyen ekonomik kriz, her geçen gün Türkiye'nin ihracat pazarında önemli payı olan ülkeleri vurmaya devam ediyor. "Yeni Pazar" diye hevesle yüzümüzü döndüğümüz Ortadoğu ülkelerindeki siyasi istikrarsızlık, bu bölgeden olan beklentilerimizi düşürdü. İhracat pazarının daralması, taşımacılık sektöründeki pastanın da küçülmesi anlamına geliyor. Böyle ortamlarda kar etmek bir yana ayakta kalmak bile başarı kabul edilmeli. Yeni şirket kurmak ya da hesapsız kitapsız büyümek, bugünlerde ertelenmesi gereken projeler olarak değerlendirilmeli.
Avrupa ülkelerinin "yeşil kamyon" dayatması da çoktan bir tehdit olmaktan çıktı. Türk filosundaki yeşil kamyon sayısı, ihtiyacı karşılayacak rakamlara ulaşarak, bu eşiği aşmış durumda.
Karamsarlık, ticari hayatta uzak durulması gereken bir olgudur. Ancak, tedbirsizliğin ve hesapsızlığın bedeli karamsarlıktan çok daha ağırdır. Girişim ruhumuzu hiç kaybetmeyelim ama dereyi görmeden de paçalarımızı sıvamayalım.
Günümüzde taşımacılık, hele hele onlarca aktörün rol oynadığı uluslararası taşımacılık ciddi bir uzmanlık gerektiren sektör haline geldi. İşletmelerin önünü, uzman personel istihdamı ve bilişim teknolojilerine yatkınlık açacaktır. İşletme maliyetlerinin düşürüldüğü, verimliliğin önem kazandığı şirketlerin, acımasız rekabet koşullarında ayakta kalmayı başarabildikleri yüzlerce örnekle kanıtlanmış durumdadır.
Bu bakımdan, şirket yönetimlerinde dile getirilen "araç alalım mı" sorusunu en azından bir süre için bu veriler ışığında değerlendirmekten başka çare yok gibi görülüyor.
Cahit Soysal / Transport