Birkaç gün önce ihracatçı bir dostumuzun yaşadığı güçlükler üzerinde tartışırken, bu arkadaşımızın söyledikleri bana eğitimlerin detayları ve eğitimcilerin nitelikleri konularının, eğitimi tertipleyen kuruluşlarca biraz daha dikkatle ele alınması gerektiği fikrimi hatırlattı.
Bir süre önce elektronik posta kutusuna bir eğitim duyurusu iletisi gelmişti. Bu ileti, mesleki bir derneğin ihracat konusunda tertiplemiş olduğu eğitim programının duyurusu idi. Bu tür programların faydasına inandığım, mesleki tecrübeleri ve eğitimci yeterlilikleri olan kişilerce verilmesini desteklediğim için, bu tür duyuruları hemen önemser ve incelerim.
Bu program teslim ve ödeme şekillerini bir arada inceleyecek bir detayla duyuruluyordu. Niyet iyi idi de duyurunun detayı biraz şaşırtıcı ifade taşıyordu. Daha da önemlisi Ödeme şekilleri konusunun, Teslim Şekillerine göre anlatılacağı da vurgulanıyordu. Bu iki konunun, dış ticaret potasında birlikte bulunmak dışında organik bir bağları yoktur. Bizi şaşırtan konu, eğitim duyurusunun eski şekil olan INCOTERMS 2000 ile yani Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) tarafından, çok çarpıcı değişikliklere uğramış şekli ile duyurulması idi. Şaşırmıştık çünkü Teslim Şekilleri 2010 yılının sonunda radikal değişikliklere uğramıştı. Daha önce INCOTERMS 2000 olarak kullanılmakta olan şeklinden DAF, DES, DEQ, DDU simgelerini taşıyan 4 kural çıkarılmıştı. Bunun yanı sıra da DAT ile DAP simgelerini taşıyan 2 yeni kural getirilmiş ve yeni konulan kurallar ve değişikliklerle beraber INCOTERMS 2010 adı altında 11 kural yürürlüğe sokulmuştu.
Değerli dostlarım, Teslim Şekilleri (INCOTERMS), eski deyimle " ismiyle müsemma" bir ifadedir, yani adından anlaşılacağı üzere, malın teslimini irdeler. ICC tarafından yayınlanan (ICC Guide to INCOTERMS 2010) " Teslim Şekilleri 2010 için Milletlerarası Ticaret Odası Rehberi" adlı ve 720E referanslı yayının 17. Ve 18. sayfalarında bu konuya açıklık getirilmiştir. (What the Incoterms rules cannot do for you) "Teslim şekilleri kuralları sizin için ne yapamaz" başlıklı paragrafta açıkça; "Teslim şekli kuralları mülkiyet haklarının aktarılması ile bağlantılı değildir" denilmektedir. Başka bir ifade ile hangi teslim şeklini kullanırsanız kullanın, malınızın mülkiyetinin alıcınıza aktarılmasını belirleyemezsiniz. Malın alıcının mülkiyetine geçmesi, ancak gerekli belgelerin, özellikle de konşimentonun alıcıya, malı teslim alabileceği formda verilmesiyle mümkün olabilir.
Teslim şekillerinin, dış ticaret işlemlerimize getirdiği açıklamaları birkaç başlıkta sayabiliriz.
" Malların satıcıdan alıcıya taşınması
" İhracat, İthalat ve Güvenlikle ilgili işlemler
" Masrafların ve Risklerin tarafların arasındaki paylaşımı
Ödeme şekilleri, dış ticaret işlemlerinin farklı bir dosyasıdır. Kullanacağınız teslim şekli fiyatınızı etkileyen bir unsurdur amma ne ödemenizi belirler ne de tahsilâtınızı garanti altına alır.
Teslim şekillerini ve ödeme şekillerini, metin üzerinden giderek anlatmak hiç de zor değildir. Girersiniz internete, toplarsınız belgeleri ve ders programlarını, hazırlarsınız ders notlarını, birinci adım tamamdır. Sunum hazırlamayı iyi beceriyorsanız, biraz çekici yansılar kullanırsınız ve biraz da ağzınız laf yapıyorsa gel bakalım hocam…
Herhangi bir ihracat bölümünde bir süre çalışmış biri bile bu konuları katılımcılara bu şekilde anlatabilir ve bunun örneklerini maalesef görüyoruz. Bu eğitimlere katılan dostlarımıza tavsiyem, dersinizi önceden çalışıp gidin ki aklınıza gerçekten takılan konuların açıklamalarını alın. Siz de onlar gibi araştırma yapabilir ve konuları bulabilirsiniz. Eğitimcinin görevi, metinden veya sunumdan konu aktarmak değildir.
Katılımcıların derdine çare bulmaktır.
Şefik Ergönül/Dünya