AB Çerçeve Programları kapsamında gerçekleştirilen 3 ayrı projede katılımcı olarak yer alan İTÜ, bilimsel verilere yönelik gerçekleştirdiği çalışmalarla denizcilik teknolojisinde söz sahibi olmak istiyor.
Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) Çerçeve Programları'na 6'ncısından itibaren dahil olmasından sonra ulaştırma alanındaki projelerde etkin bir yer alan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), 2007-2013 yılları arasını kapsayan 7'nci Çerçeve Programı'nda yer aldığı 3 proje için temel araştırmalar ve temel araştırmalara baz olacak bilimsel veri oluşturuyor. İTÜ Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Mustafa İnsel, her biri 2.5-3 milyon avro değerinde olan projelerde, İTÜ'nün hangi çalışmaları gerçekleştirdiğine dair detayları anlattı.
FARKLI ÜLKELERDEN FARKLI DENEYİMLER
AB 7'nci Çerçeve Programı kapsamında yürütülen projelerde üniversite ve sektör firmaları bir arada olmak zorunda mı?
Çerçeve Programı kapsamındaki projelerde, projesine göre partner sayıları değişiyor. Projelere Avrupa'nın çeşitli ülkelerinden katılımcılar oluyor. Bu projeler katılım yoluyla gerçekleştiriliyor. Hiçbir ülkeden hiçbir kurum kendi projesi ile çerçeve programlarına katılamıyor. Temel amacı farklı ülkelerden farklı deneyimlere sahip kuruluşları bir araya getirip ortak projeler yapmak. Mesela TARGETS projesinde 4 üniversite var. Bunun yanında araştırma kuruluşları var. Ayrıca parça üreticisi, gemi işletmecisi, sivil toplum kuruluşları var. Avrupa Birliği (AB) bu projelerin tam bir bütünlük içerisinde gerçekleştirilmesini istiyor. Çünkü sadece üniversitelerde geliştirilmiş ama uygulanmıyorsa projenin boşa gittiğini düşünüyor.
Projelerin başlangıç ve gelişim aşaması hakkında bilgi verir misiniz?
Projelerin başlangıç süreci 6 ay ile 1 yıl arasında değişiyor. Önce bir başvuru yazısı hazırlanıp AB'ye sunuluyor. AB başvuruyu inceliyor, inceleme sonunda değerlendirmeye uygun projeleri belirleyip sonra karşılıklı proje detayları ile ilgili tartışılıyor. 10 civarında değişen katılımcıyla projeler genelde 3 yıl sürüyor. 6 ayda bir katılımcılar bir araya gelip gelinen nokta konusunda görüşmeler yapıyor. Ayrıca katılımcılar süreç içerisinde e-postalar yoluyla raporları birbirine yollayarak ve telekonferanslarla bilgi aktarımı şeklinde çalışmalarını sürdürüyor.
PROJELER SADECE BİLİM İÇİN GERÇEKLEŞTİRİLMİYOR
İTÜ projelere nasıl dahil oldu?
İTÜ 2000 yılından bu yana hava yağlama konusunda çalışıyor. Bu konu ile ilgili uluslararası bir toplantıda gerçekleştirdiği bir sunumu gören Almanya-Hollanda kuruluşu bu konuda bir proje vermek istedi. Bizimle temas kurdu. Diğer kuruluşlarla da temas kurdu ve bir araya gelindi. Ardından Smooth Projesi'ni gerçekleştirdik. Bu projeden elde ettiğimiz uzmanlığımız TARGETS Projesi'nin başlangıcını teşkil etti. İTÜ daha çok temel araştırmalar ve temel araştırmalara baz olacak bilimsel veri oluşturuyoruz. Uygulayıcı firmalar da uygulamasını yapıyor.
Projelerin temel amacı nedir?
Projelerdeki amaç katma değerli ürünlerin üretilip dünyaya satılması. Sadece bilim için gerçekleştirilen projeler değil bunlar. Daha çok toplumların üretim seviyelerinin yükseltilmesi için gerçekleştirilen projeler. BM bünyesinde yer alan Dünya Denizcilik Örgütü, güvenlik ve çevre kirliliği konusunda regülasyonları yapar ve ülkeler de bu regülasyonları alıp kendilerine adapte eder. Dünya Denizcilik Örgütü belirli zamanlarda belirli kuralları gündeme getirir. Şu günlerde gündemde enerji verimliliği var. Temel prensip emisyonların azaltılması. Bu konuda hedefler konuldu. Hedeflerden biri 2050 yılında şu anki düzeyden yüzde 30 daha az karbondioksit salınımı gerçekleştirmek. Bu değerlere erişmek için teknolojiler gerçekleştirmeniz gerekiyor. Çünkü belirlenen hedeflere ulaşmak için başka çare yok. AB 2 amaçla bu projeleri yapıyor. Birincisi Dünya Denizcilik Örgütü'nün belirlediği hedeflerde hangisine erişilebilir hangisine erişilemez bunu belirlemek diğeri de çıkan kurallara Avrupa'daki endüstrinin teknoloji olarak uymasını sağlamak.
TARGETS Projesi ile neler hedefleniyor?
TARGETS (Targeted Advanced Research for Global Efficiency of Transportation Shipping) Projesi'nin amacı enerji verimliliği. Gemilerde enerji verimliliği artırılarak gemilerden CO2 salınımlarının azaltılmasını hedefliyor. TARGETS'in katılımcı kuruluşları HSVA (Almanya), University of Newcastle Upon Tyne (İngiltere), University of Strathclyde (İskoçya), A.P. Moller (Danimarka), Alpha Marine Services (Yunanistan), Center of Maritime Technologies (Almanya), İstanbul Teknik Üniversitesi (Türkiye), Technische Universitaet Hamburg-Harburg (Almanya), Synthesis Marterra AE (Yunanistan), Safety At Sea Limşted (İskoçya) ve Shipbuilders and Shiprepairers Association (İngiltere). Koordinatör ise HSVA (Almanya). Proje hedefine ulaşmak için gemi yakıt tüketimine etki eden sürtünme direnci, form direnci, dalga direnci, sevk kayıplarının asgariye indirilmesi, gemi operasyonları sırasında enerji verimliliğini artırıcı önlemler olmak üzere hem dizayn hem de operasyon ile ilgili önlemler araştırılıyor. TARGETS ile yüzde 15 oranında CO2 salınımının azaltılması hedefleniyor. TARGETS'in en önemli katkılarından biri gemideki tüm enerji sarfiyatına neden olan bileşenlerin toplu olarak bilgisayar ortamında modellendiği "toplam enerji simülasyonları"dır. Bu sistem içinde değişik enerji verimliliği artırıcı önlemlerin birbirleri ile etkileşimi de dikkate alınabiliyor.
TEFLES Projesi'nin amacı nedir?
TEFLES (Technologies and Scenarios For Low Emissions Shipping) Projesi havaya salınan emisyonların azaltılmasına yönelik bir proje. Gemilerden hava kirliliğinin azaltılması için gemilerde güç sistemleri, direnç-sevk-manevra ve baca gaz işlemleri ve ısıl verimliliği inceleniyor. Salınımı düşürmek için yapılan temel uygulama, geminin makine gücünü düşürecek, yakıt tüketimini düşürecek metodlar. TEFLES Projesi için temel amaç shuttle seferi yapan Ro-Ro ya da araç taşıyıcı gemilerde değişik önlemler alarak emisyonların azaltılması. İTÜ olarak biz modelleme kısmıyla ilgileniyoruz. TEFLES'in önemli parçalardan biri de açık deniz seyri dışında gemilerin limanlara yaklaşımı, liman içi hareketleri, limana yanaşma ve limanda kalma süresinde emisyonların azaltılması. Avrupa içinde ana deniz taşımacılığı olan deniz otoyolları (Motorways of the Sea) kapsamında örnek çalışma gerçekleştirilerek bir araç taşıyıcı gemi ile emisyon azaltım tedbirleri deneniyor. Katılımcı kuruluşlar Inova (İspanya), Vicus (İspanya), Consultores Investigacion Tecnologicos (İspanya), Couple Systems (Almanya), HSVA (Almanya), HJB Astillero Barreras (İspanya), İstanbul Teknik Üniversitesi (Türkiye), Autoridad Portuaria de Vigo (İspanya), Saftsa (Fransa), Heatmaster (Hollanda) ve University of Newcastle Upon Tyne (İngiltere). Koordinatör Inova (İspanya).
ARIADNA Projesi'nin içeriği hakkında bilgi verir misiniz?
ARIADNA (Maritime Asssited Volumetric Navigation System), son aşamasına geldi. Yoğun deniz trafiğinin olduğu bölgelerde uygulanan gemi trafik yönetim sistemleri (Vessel Traffic System-VTS) konusuna 3 boyutlu yaklaşım ile gemi etrafında güvenli bölge tasarımını içeriyor. Gemi özellikleri, hızı, hava şartları gibi değişkenler vasıtası ile geminin etrafında bir güvenli bölge belirlenmekte bu bölgede diğer deniz taşıtları veya engeller olduğunda alarmların çalıştırılabileceği bir elektronik sistem oluşturuluyor. Yani gemilerin izlenerek gemilerin kendi üzerindeki sistemlerle karaya oturma ve çarpma gibi önlemlere karşı güvenli bölgenin neresi olduğunun tanımlanmasına yönelik bir proje. ARIADNA'nın katılımcı kuruluşları Ingenieria de Sistemas para la Defensa de Espana (İspanya), Instituto nacional de tecnica Aeroespacial (İspanya), Teleconsult Austria (Avusturya), Via Donau (Avusturya), Consar (İtalya), İstanbul Teknik Üniversitesi (Türkiye), True Heading (İsveç), HSVA (Almanya), Grupo mecanica del Vuelo Sistemas SA (İspanya), ve Consultores Investigacion Tecnologicos (İspanya). Koordinatör ISDEFE (İspanya).
Kaynak:Transport