Özel sektörün de tren işletmeciliği yapabilmesi için geri sayım başladı. TCDD tekelini kaldıracak olan kanunun yıl sonunda yürürlüğe girmesi gündemde.
Demiryolu taşımacılığında devlet tekelinin kalkacak olması uluslararası dev firmaları harekete geçirdi. Deutsche Bahn, Rail Cargo gibi firmalar Türkiye'de kendi lokomotif ve vagonları ile taşıma yapmayı planlıyor. Amerikalı şirket The Greenbrier Companies ise Türkiye'de fabrika kurarak yıllık bin vagon üretmek istiyor
Demiryolu taşımacılığında tekelinin kalması ve özel sektörün tren işletmeciliği yapması için geri sayım başladı. TCDD tekelinin kalması konusu, hükümetin 2012 yılı programına resmen girdi. Kanunun yılsonuna kadar çıkarılması planlanıyor. Kanun henüz yürürlüğe girmedi ama özel sektör şimdiden yatırım hazırlıklarına başladı. Birçok lojistik firması demiryoluna girmeye hazırlanırken, dünya devi uluslararası firmalar da Türkiye'de demiryolu yatırımı yapmak için kolları sıvadı. Uluslararası şirketlerin bir kısmı Türkiye'de yük taşımacılığı yapmaya hazırlanırken bir kısmı da vagon ve lokomotif üretimi için Türkiye'de fabrika kurmaya hazırlanıyor.
Demiryolu Taşımacılığı Derneği Başkanı İbrahim Öz, "Serbestleşme ile beraber demiryollarında hayal edemeyeceğiniz yerlere geleceğiz. Kamu ve özel sektör olarak Cumhuriyetin 100. yılında 150 milyar doların üzerinde bir yatırım gerçekleşecek. Kanunun çıkmasıyla birlikte yük taşımacılığına paralel olarak yolcu taşımacılığı da gelişecek özel sektörün de aktif olduğu büyük bir pazar oluşacak" diye konuştu.
The Greenbrier Companies yıllık bin vagon üretmek istiyor
Avrupa'daki büyük taşımacılık firmalarının, serbestleşme ile birlikte Türkiye'de hem taşımacılık hem de üretim yapmaya hazırlandığı bilgisini veren İbrahim Öz, Deutsche Bahn, Schenker Arkas, Rail Cargo gibi firmaların Türkiye'de kendi lokomotif ve vagonları ile taşıma yapacaklarını söyledi. Öz, The Greenbrier Companies firmasının ise Demiryolu Taşımacılığı Derneği'ne gelerek bir sunum yaptığını ve Türkiye'de fabrika kurarak yıllık bin vagon üretmek istediğini belirtti. Serbestleşme ile beraber birçok yerli firmanın da vagon üretme hazırlığında olduğunu aktaran Öz, "Bazı firmalar üretim yapacak bazıları ise satın alarak taşımacılık yapacak. Üretim ve taşımacılık zincirleme büyüyecek" dedi.
'Yıllık 5 bin vagon üretimi şart'
TCDD'nin fabrikalarına üretim yapan taşeron firmaların tecrübe kazandıkları için tekelin kalkmasının ardından vagon üretmeye başlayacaklarını anlatan Öz, konuşmasını şu şekilde sürdürdü: "Şu an tekel olduğu için üretim yapamıyoruz. Kanunla birlikte her şey değişecek. Burada demiryolu taşımacılığı yapan yabancı firmalar var. Ama dev firmalar henüz gelmedi. Kanununu bekliyorlar çünkü tekel olduğu için rekabet şansı yoktu. Türkiye'de yılda bin adet vagon üretmek isteyen firmalar var ki, bu sayıda vagon henüz Türkiye'de üretilmiyor. Bir fabrika düşünün gelip bin tane vagon üretip üretimi katlayacak. Zaten açığı kapatmamız için minimum yıllık 5 bin vagon üretimi yapmamız şart. Biz dernek olarak üyelerimizi teşvik ettik ve şu an vagonlar 70 bin eurolardan 55 bine eurolara kadar düştü. İnşallah rekabetin artması ile bu rakamlar daha da düşecek ve kimsenin yurtdışından vagon almasına gerek kalmayacak. Dövizimiz dışarı gitmeyecek. Yatırımlarla istihdam yaratılacak."
OSB'ler de özel işletmecilik yapabilecek
Organize sanayi bölgelerine (OSB) de demiryollarının yeniden yapılandırılması çalışmaları çerçevesinde demiryolu işletmeciliği yapma hakkı getiriliyor. TCDD Genel Müdürü Süleyman Karaman, demiryolu ulaştırmasının yeniden yapılandırılması hakkında kanun ile demiryolu ile ihracat ve ithalat yapmak isteyen OSB yönetimlerinin Türk Ticaret Sicili'ne kayıtlı anonim şirketler kurmak suretiyle özel işletmecilik yapabileceğini söyledi.
'Sektöre girecekler en az 150 vagon almalı'
Demiryoluna giriş yapmaya hazırlanan birçok lojistik firması vagon ve lokomotif yatırımı yapmak için araştırmalarına başladı. Bir kısmı siparişlerini şimdiden veriyor. Demiryoluna giriş yapmaya hazırlanan Saras Lojistik'in CEO'su Tamer Dinçşahin ilk etapta 200 vagon almayı planladıklarını bu sayıyı kısa zamanda 500'e çıkarmayı hedeflediklerini ifade etti. Lokomotif yatırımının da hedefleri arasında olduğunu aktaran Dinçşahin, demiryolu taşımacılığına başlamayı planlayan şirketlerin en az 150-200 vagon yatırımı yaparak sektöre girmesi gerektiğini söyledi.
Tülomsaş'ın 2012 sipariş defteri doldu
Geçtiğimiz yıllara oranla vagon siparişlerinde önemli ölçüde artış olduğunu kaydeden Tülomsaş yetkilileri, sipariş defterinin 2012 için dolduğunu, yeni siparişleri ise 2013 yılı için aldıklarını belirtti. Yurtiçinde çeken ve çekilen araç üretimi ve ağır bakımları sadece TÜLOMSAŞ (Eskişehir), TÜVASAŞ (Adapazarı) ve TÜDEMSAŞ'ta (Sivas) gibi TCDD'nin bağlı ortaklıkları tarafından yapılıyor. Ancak yılsonunda yürürlüğe girmesi planlanan demiryolu serbestleşme kanunu ile birlikte özel sektörde üretim yapabilecek. Tülomsaş yetkililerine göre yan sanayiciler de serbestleşme ile birlikte vagon ve lokomotif üretimine başlayacak. Böylece hem rekabet artacak hem de bu alanda büyük bir pazar oluşacak. Üretimin artması ile beraber ortalama 60 bin euro olan vagon fiyatı ve 1 milyon 250 bin euro olan lokomotif fiyatlarının da düşmesi bekleniyor. Yetkililere göre üretim artıkça üretici firmalar Avrupa ve Kuzey Afrika gibi ülkelere de ihracat da yapmaya başlayacak.
'Tersaneler de demiryoluna üretim yapabilir'
TOBB Yönetim Kurulu Başkan Vekili Halim Mete, küresel ekonomik kriz sonrası sipariş sıkıntısı yaşayan ve sıkıntılı günler geçiren Türk gemi inşa sanayisinin farklı sektörlere de üretim yapması gerektiğini söyledi. Tersanelerin sadece gemi inşa sanayiye odaklandığını dile getiren Mete, "Tersanelerimiz farklı sektörlere de sac üretebilirler. Demiryolu sektörü için de tersanelerimiz sac imalatı yapabilirler. Demir-çelikle ilgili imalatlar tersanelerimizde yaptırılabilir Aynı şekilde son dönemde üretimi artırılan ve yakında tekeli kalkacak olan vagon üretimi de tersanelerimiz de yapılabilir" diye konuştu.
Kaynak: Dünya