ABD Başkanı Barack Obama'nın 24 Nisan'da "soykırım" kelimesini kullanıp kullanmayacağı merakla beklenirken, Türk-Ermeni ilişkileri yeni bir döneme giriyor. İki ülkenin iş dünyası, ticari ilişkileri geliştirmek için ard arda projeler ortaya koymaya başladı.
Türk-Ermeni İş Geliştirme Konseyi (TABDC) Başkanı Kaan Soyak, turizmden tekstile kadar birçok projenin her an başlamaya hazır olduğunu söyledi. Türkiye-Ermenistan arasında Nitelikli Sanayi Bölgeleri (NSB) ile hem ABD'ye hem de Rusya'ya gümrüksüz tekstil ürünü ihraç edilebileceğini vurgulayan Soyak, iki ülke arasındaki en büyük ticaret atılımın ise 7 milyonu bulan diaspora nüfusuna yönelik ihracat ile yapılacağını kaydetti. Soyak, diaspora ile kurulan ilişkiler sayesinde Türkiye'nin Brezilya, Arjantin, Kanada gibi ülkelere ulaşacağını belirtti. Türkiye'nin Kafkas bölgesinde ise ticaret hacmini geliştirebileceği en aktif ülkenin Ermenistan olduğuna işaret eden Soyak, "Şu anda sadece Ermenistan'a yapılan ihracat 100 milyon dolar civarında. Bu rakam kısa sürede 500 milyon dolara çıkabilir. Diasporaya açılım ve NBS ile bu rakamın katlanması kaçınılmaz" dedi.
Diaspora krizde umut olacak
Hem Türkiye hem de Ermenistan'ın her yıl büyük bir gerginlik içinde beklediği 24 Nisan tarihi, bu yıl farklı beklentilere gebe. Ermeni diasporasının her yıl "ABD Başkanı 'soykırım' kelimesini bu kez kullanacak" diye beklediği 24 Nisan, Türk tarafı için ise gergin bir bekleyiş anlamına geliyor.
Kaan Soyak'a göre ise, ABD Başkanı Barack Obama'nın 'soykırım' kelimesini kullanmaması halinde iki ülke tarihi bir başlangıca 'merhaba' diyecek. Yıllardır iki ülkeyi ayıran Doğu Sınır Kapısı'nın bile açılma ihtimali üzerinde durulduğu şu günlerde, Türk ve Ermeni işadamları karşılıklı geliştirdikleri projeleri her an başlatmaya hazır şekilde bekletiyor.
Geçtiğimiz eylül ayında Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Erivan'a giderek başlattığı sürecin, iki ülkenin iş dünyasını da harekete geçirdiğini anlatan Soyak, "Gündeme aldığımız birçok proje vardı. Bunların altyapıları tamamlandı. Şu anda üzerinde durduğumuz en önemli porje Ermeni diasporasına ulaşmak" diye konuştu.
Ermeni diasporasının Yahudiler'den sonra dünyanın en kalabalık ve zengin diasporası olduğunu hatırlatan Soyak, "ABD'de 1.2 milyon, Rusya'da 2 milyon Ermeni var. Bu ülkelere yönelik özel projelerin yanı sıra asıl olarak, Kanada, Arjantin, Brezilya gibi ülkelerdeki diaspora ile ilgileniyoruz. Bunlar Anadolu Türkçesi ile konuşan ve ekonomik olarak çok iyi bir statüde bulunan kişiler. En önemlisi de Türkiye ile iş yapmaya hazırlar" dedi. 2001 yılında kurulan ve bugüne kadar sessiz kalan Türk-ABD-Ermeni İş Geliştirme Konseyi'nin özellikle bu konu üzerinde çalıştığını anlatan Soyak, Türk firmalarının bugüne kadar ulaşmakta zorlandığı bu pazarlara diaspora ile ulaşma imkanı olduğunu, krizde yeni pazar arayışının bu kanalla açılabileceğini vurguladı.
ABD ve Rusya'ya gümrüksüz ihracat
Soyak, NSB'ye yönelik projelerin son durumuna ilişkin de şu bilgileri verdi: "Tekstil konusunda iki faklı proje var. Bunlardan biri Rusya'ya gümrüksüz tekstil ihracatını kapsıyor. Bu proje, ürünlerin büyük kısmının Türkiye'de, son rötüşlarının ise Ermenistan'da yapılmasını içeriyor. Türk firmaları markalı ürünlerini bitmeye hazır haldeyken işbirliği yapılan Ermeni firmalara gönderecek. Burada tamamlanacak ürünler Ermenistan ve Rusya arasındaki ticaret anlaşması gereği gümrüksüz olarak Rusya'ya ihraç edilecek."
Mart ayında Ermeni işadamlarının Türkiye'ye gelerek temaslarda bulunduğunu ve projenin altyapısının hazır olduğunu kaydeden Soyak, projenin sadece 24 Nisan'daki açılımı beklediğine işaret etti. ABD'ye gümrüksük ürün ihracatı konusunda da sona yaklaşıldığını anlatan Soyak, "Bu konuda ABD temsilciler Meclisi ile temasa geçildi. Türk ve Ermeni lobileri iki ülkenin ortak üretimi olan ürünlerin gümrüksüz ihracatı konusunda Temsilciler Meclis'inden özel bir yasa çıkarmasını istedi. Yasanın altyapısı hazır" diye konuştu.
İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Hikmet Tanrıverdi ise Ermenistan'ın özellikle kriz döneminde değerlendirilebilecek önemli bir pazar olduğunu söyledi. İki ülkenin siyasi ilişkileri nedeniyle özel bir konumda olduğunu hatırlatan Tanrıverdi, "Eğer bir devlet politikası olarak Ermenistan ile sorunlar aşılır ise iş dünyası olarak biz bütün komşu ülkelerle işbirliği yapmaya hazırız" dedi. Referans