Çin hükümeti, denizcilik piyasalarını etkileyecek yeni bir karara imza attı. Ekonomiyi canlandırmak için girişimcilerini kararlı bir şekilde desteklemeyen Çin, armatörlerini de unutmadı. Gemi işletmeciliğinde 'hurda teşviğini' programına aldı. İsteyen gemi sahipleri bu teşvikten yararlanarak gemilerini yenileyebilecek. Armatörlük şirketleri, söküme göndereceği gemiler için groston başına 1.500 yuan yani 247 dolar teşvik alarak gemilerini yenileyebilecek. Bu büyük destek en çok da Cosco gibi devlet şirketlerine yarayacak.Credit Suisse bankasına göre, bu teşvikten yararlanarak filosunu yenilemek isteyen armatörler, yeni gemilere yüzde 44 daha az ödeme yapmış olacak.
Bu teşvik sadece armatörlere değil krizden sonra borç içinde yüzen Çin tersanelerine de yansıyacak. Çin'in ulusal gemi inşa sanayicileri birliği, ülkenin en büyük 80 tersanesinin yılın ilk 10 ayında karlarının yarı yarıya azaldığını söylüyor. Bu teşviğin uzun vadede tersaneleri nasıl etkiliyeceği tartışılıyor fakat yüksek fiyatlara gemi yaptıran uluslararası armatörleri yakından etkileyeceği kesin.
Geçtiğimiz aylarda Çin Ulaştırma Bakanlığı, Yangtze nehrindeki 7 bin geminin yenilenmesi için şirketlere 250 milyon dolar teşvik vereceğini açıklamıştı.
Deniz Ticaret Odası Başkanı Metin Kalkavan başta olmak üzere bazı armatörler iç sularda çalışan gemiler ve koster filosunun yenilenmesi için benzer bir hurda teşviğini gündeme getirmeye başlamışlardı. Fakat böyle bir teşviğe, hükümetin yeşil ışık yakmasına imkansız gözüyle bakılıyor. Böyle bir teşvikle hem yaşlı filo yenilenecek hem de tersanelere iş çıkacaktı. Bugün, 70'in üstündeki yerli tersanede inşası devam eden klasik gemi sayısı iki elin parmaklarını geçmez. Oysa kriz öncesine kadar her platformda gemi inşa sanayinin dünyada geldiği konumla övünülüyordu. Aslında yine övünülecek çalışmalara imza atan tersaneler var. Özellikle askeri gemi, offshore destek gemileri ve modern balıkçı gemilerinde güzel örnekler var. Yalova'daki Tersan Tersanesi geçtiğimiz aylarda tek kalemde Norveç'ten 130 milyon dolarlık bir gemi siparişi aldı. Gemi teslim edildiğinde tek kalemde en yüksek değere sahip ilk ihraç edilen gemi olacak. Benzer başarılı projeleri haber ve yazılarımızda anlatmaya çalışmıştık. Fakat bu haberlerin sadece ulusal medyada yer alması yeterli değil.Geçtiğimiz haftalarda, Norveç'in uluslararası haftalık denizcilik gazetesi Tradewinds, küresel gemi inşa sektörünü sayfalarına taşıdı. Gemi inşa sanayisindeki gelişmelerin anlatıldığı 35 sayfada ABD'den Uzakdoğu'ya birçok ülkenin gemi inşa sanayisine yer verildi. Sayfaların çoğu Uzakdoğu tersanelerine ait olsa da gemi inaşadan çıktığı söylenen Avrupa'nın Almanya ve Norveç tersaneleri de unutulmamıştı. Çalışmada yer almayan tek ülke, bir zamanlar dünya beşinciliğine kadar çıkan Türkiye oldu.
Gördüğünüz şey, baktığınız yere göre değişir. Haritaya Türkiye'den baktığınızda dünyanın merkezinde kendinizi görürken, haritaya Çin'den bakan biri de kendini dünyanın merkezinde görebilir. Özetle; sizin kendinizi nerede gördüğünüz değil, size bakıldığında nerede görüldüğünüzdür, önemli olan.
Murat Erdoğan/Dünya Gazetesi