Türkiye’de birkaç yabancı şirket dışında bütçelerimizi gelecek yılın Ocak-Aralık dönemi için hazırlarız. Kasım veya en geç Aralık ayı içinde bitirilip yönetim kurulunun onayından geçen satış, maliyet, işletme gideri, finansman, nakit akış bütçeleri, gelecek yıl 12 aylık iş programımızın temelini oluşturur. 15 ay önceden, gelecek sene Aralık ayında ne ve ne kadar satacağımızın, ne ve ne kadar alacağımızın, karlılığımızın, nakit durumumuzun planlanması bana hiç mantıklı gelmezdi. Günlerce, gecelerle yapılan bu çalışmanın 15 ay sonraki sonuçlarına göre profesyonel yönetimin, çalışanların, işçilerin değerlendirmesi anlaşılmaz bir felsefeydi benim için. Tutmayacağını bile bile bütçe yapmanın anlamsızlığını -bütçeler hiçbir zaman tutmaz önemli olan sapmanın derecesini azaltmak ve neden saptığını araştırmak, buna uygun iyileştirmeler yapmak-görüşü ile hafifletmeye çalıştık. Çözümü önce altı ayda bir, sonra çeyreklerde ve ardından her ay değişen bütçeler hazırlamakta bulduk ve uyguladık.
Her şirket geleceği görmek ister. Kendini, gelecekte olacak beklenmedik değişikliklere hazır hale getirmek ister. Değişiklikler günümüzde bir yıldan, hatta bir aydan daha kısa içinde ortaya çıkmakta ve etkisini göstermektedir. Çoğu zaman günlük olayların etkisi bir iki gün içinde ülkeleri, birkaç gün sonra da küresel ekonomiyi etkilemektedir. Çağımızın adını -değişim çağı -olarak değerlendiriyoruz. Değişimin de git gide hızlı ve etkili olması bu çağın bir özelliği. İletişimin artması, hızlanması, küreselleşme değişimin çerçevesini de büyütmekte.
İş yapma şekillerinde olan her değişiklik şirketler için ya risktir ya da fırsattır. Bu koşullarda yapılacak şey değişimin yaratacağı risklerin etkisini azaltacak ve fırsatların değerlendirilmesine katkıda bulunacak bir çalışma şekli yaratmak olmalıdır. Risklerin çeşitli finansal enstrümanlarla azaltılması, sigortalarla hafifletilmesi, fırsatlar için de ön bağlantıların yapılması söz konusu olacaktır. Şirketler artık yaygınlaşan ERP ( Kurumsal Kaynak Planlama) yazılımları ve uygulamaları ile iş durumlarını anında görebilmekte, takip edebilmekte, yakın gelecekteki iş süreçlerini analiz edebilmektedir. Şu an çok az şirkette kullanımı başlayan SCM ( Tedarik Zinciri Yönetimi ) ile operasyonların verimlilik yaratacak, optimize edilecek şekilde planlanması risklerin önceden planlanması ve çözümlerin otomatik devreye girmesi, fırsatların daha hızlı değerlendirilmesi mümkün olacaktır. Geçmiş datalar anlamlı hale geldikçe, mevcut talepler daha hızlı belirlendikçe, gelecek dönük planlar daha tutarlı oldukça tedarik zincirini yönetmek de daha kolay, daha hızlı ve verimli hale gelecektir.
2012 bütçelerinize başlayınız. Ocak 2012 tarihinden itibaren, bütçelerinizi her ay kolayca yenilenecek şekilde iş planlaması yapınız. Bu günden 12 ay sonrasını görmek önemli değildir. Önemli olan gelecek ayı, gelecek haftayı, hatta yarını daha iyi tahmin etmek, planlamaktır. İşin başarısı geleceğe dönük tahminlerimizin doğruluk yüzdesine değil, bu gün yaptığımız işlerdeki başarımıza bağlıdır. Bütçelerinizi yaparken tedarik zinciri giderlerinizin, lojistik giderlerinizin tanımını doğru yapınız. Kendinizin gerçekleştirdiği lojistik hizmetlerin bütçelerinize sabit gider olarak gireceğini, ürünlerinizin üretim veya satış adetlerine göre mevsimsel değişiklikler göstereceğini, buna karşılık dış kaynağa verdiğinizi lojistik operasyonların üretiminizin, satışınız üzerinde değişken veya ürün başına sabit giderler oluşturacağını unutmayınız. Hangi planlama size daha doğru, daha yönetilebilen, daha risk azaltıcı, daha fırsat yaratıcı olacağına karar verin.
Unutmayın yılları aylar, ayları haftalar, haftaları da günler yaratır. Bizler günleri planlıyoruz artık. Haftaları, ayları yılları değerlendirmek için.
Atilla Yıldıztekin/ Perşembe Rotası